Bidden en offeren

Gisteravond heb ik een lang  gesprek gehad met een vriend die tevens predikant is over de essentie van religie in de moderne seculariserende tijd. Deze vriend is bezig met zijn promotieonderzoek en hij bestudeert de theoloog Kaufmann. Maar ik wil het nu niet over Kaufmann hebben. Wat ook ter sprake kwam was het feit dat in religies veelvuldig wordt gecommuniceerd met het hogere. Veelal in een "voor wat hoort wat" vorm. Do ut des (Latijn: Ik geef met de bedoeling dat jij geeft). Wij hebben nog wel een vaag idee van "wie goed doet goed ontmoet". Maar daarmee wordt dan je gedrag ten opzichte van je medemensen bedoeld. Dit zou je nog kunnen uitbreiden met gedrag ten opzichte van dieren of zelfs ten opzichte van de natuur. Al ervaren velen het als een offer als ze iets moeten laten voor dé natuur. Bijvoorbeeld minder vliegen. Of wij offeren onszelf op om een corveetaakje te doen, zoals de koffiekopjes die anderen op het aanrecht hebben achtergelaten in de afwasmachine te zetten. We offeren iets, maar niet om iets van een hogere macht gedaan te krijgen
Bidden en offeren hebben ongeveer dezelfde functie. Als je bidt of offert hoop je op barmhartigheid van een hoger wezen. 
De Mesopotamiërs communiceerden ook met het hogere, maar dit deden ze op een bijzonder systematische manier. Ik zou zelfs durven zeggen: wetenschappelijke manier. Misschien geen wetenschap naar onze moderne maatstaven, maar het heeft toch wel een flink aantal kenmerken van wetenschappelijk handelen. 
Maar dit stukje gaat ook niet over de wetenschappelijkheid van de Mesopotamiërs. 

Ik wil iets schrijven over het communiceren met het hogere door bidden of offeren. Hoe slechter het gaat hoe meer je moet bidden of offeren, want je hoopt op de goedertierenheid van het hogere. In de christelijke tijd is de god waartoe je bidt persoonlijk geworden. Maar de Christenen waren hierin niet de eersten. Koning Mursili II van de Hettieten bad in 13e eeuw voor Christus op een zeer persoonlijke manier tot de goden om een eind te maken aan een vreselijke pest. Dit kleitablet ligt in Istanbul.

Bidden, offeren, zelfkastijding, ascese, zelfverminking. Dit zijn instrumenten om in contact te treden met het hogere en er hopelijk iets ervoor terug te krijgen. 

Hoe werkt dat eigenlijk in het boeddhisme? Er wordt volop wierook geofferd. Boddhisatva's worden vereerd. En via het 8-voudige pad wordt gestreefd naar verlichting. Het verschilt een beetje per stroming in hoeverre er een cultureel "voor wat hoort wat" aspect aan zit. De Japanse Zen heeft een erg andere praktijk dan de Tibetaanse. Maar naar mijn idee verschillen mediteren en bidden toch wel sterk in intentie. Bij bidden vraag je om barmhartigheid, verlichting van het lijden. Bij meditatie probeer je het lijden te verlichten door het streven los te laten. Dat doe je met jezelf in jezelf, eventueel geïnspireerd door iemand die dat zo gedaan heeft, een meester of de Boeddha. 

Deden Mesopotamiërs aan bidden? Ik heb eigenlijk niets over bidden gelezen. Wél iets over magische spreuken, vervloekingen en klaagzangen. Als een omen een ongunstige uitkomst had, dan kon de heerser een klaagzang laten aanheffen door een daartoe bevoegde klaagzanger. Dit om de goden gunstig te stemmen. Maar of de Mesopotamische heersers zelf baden tot de goden? Ik weet het niet.